Hóa chất EDTA 4Na
tên đầy đủ là Ethylenediaminetetraacetic acid tetrasodium salt, là một loại muối natri của axit Ethylenediaminetetraacetic (EDTA). Hóa chất này hoạt động như một chất tạo phức (chelating agent) mạnh mẽ, có khả năng liên kết với các ion kim loại đa hóa trị để vô hiệu hóa chúng.
Tính chất và Đặc điểm
- Công thức hóa học: .
- Tên gọi khác: Tetrasodium EDTA, EDTA bốn muối.
- Hình thức: Thường là bột tinh thể màu trắng, không mùi.
- Độ hòa tan: Hòa tan rất tốt trong nước, tạo ra dung dịch có tính kiềm. Độ pH của dung dịch 1% thường vào khoảng 10.5 – 11.5.
- Khả năng tạo phức: Với 4 ion natri, EDTA 4Na có khả năng tạo phức mạnh mẽ hơn EDTA 2Na, đặc biệt hiệu quả trong việc cô lập các ion kim loại nặng như , , , , ,…
Ứng dụng phổ biến
EDTA 4Na được ứng dụng rộng rãi nhờ khả năng tạo phức đặc biệt của nó.
1. Nuôi trồng Thủy sản
Đây là một trong những ứng dụng quan trọng nhất của EDTA 4Na tại Việt Nam. Nó giúp:
- Khử kim loại nặng và phèn: EDTA 4Na liên kết với các kim loại nặng và phèn tồn dư trong ao nuôi, làm chúng lắng xuống và dễ dàng bị loại bỏ, giúp tôm cá dễ lột xác và phát triển tốt hơn.
- Cải thiện chất lượng nước: Làm giảm độ cứng của nước, ổn định độ kiềm và pH, giúp môi trường ao nuôi ổn định, giảm tình trạng tôm cá bị sốc do thay đổi môi trường đột ngột.
- Loại bỏ chất độc: Giúp phân giải các độc tố do tảo gây ra và loại bỏ các khí độc như , , , cải thiện môi trường sống cho thủy sản.
2. Công nghiệp và Xử lý nước
- Xử lý nước: Loại bỏ các ion kim loại cứng trong các hệ thống nồi hơi, tháp giải nhiệt, ngăn ngừa sự tích tụ cặn bẩn, tăng hiệu suất hoạt động.
- Chất tẩy rửa: Là thành phần trong các loại bột giặt, chất tẩy rửa công nghiệp và gia dụng để làm mềm nước, tăng hiệu quả làm sạch.
- Công nghiệp giấy: Ngăn chặn ảnh hưởng của các ion kim loại trong quá trình tẩy trắng bột giấy.
3. Nông nghiệp và Dược phẩm
- Phân bón: EDTA 4Na được dùng để chelat hóa các vi chất dinh dưỡng (như sắt, kẽm, đồng) trong phân bón, giúp cây trồng dễ dàng hấp thụ hơn.
- Y học: Hỗ trợ điều trị các trường hợp ngộ độc kim loại nặng như chì, thủy ngân bằng cách tạo phức và giúp cơ thể đào thải chúng. Nó cũng được dùng như một chất chống đông máu trong xét nghiệm y khoa.
4. Mỹ phẩm và Thực phẩm
- Mỹ phẩm: Giúp ổn định công thức sản phẩm, ngăn ngừa sự thay đổi màu sắc hoặc ôi thiu do các ion kim loại gây ra. Nó có mặt trong các sản phẩm như dầu gội, sữa tắm, kem dưỡng da để làm mềm nước và tăng hiệu quả.
- Thực phẩm: Được dùng làm chất bảo quản để ngăn thực phẩm bị oxy hóa.
Lưu ý và An toàn
- Tính kiềm: Dung dịch EDTA 4Na có tính kiềm mạnh, có thể gây kích ứng khi tiếp xúc trực tiếp với da hoặc mắt. Cần sử dụng đồ bảo hộ khi làm việc với hóa chất này.
- Tác động môi trường: Giống như các dạng EDTA khác, EDTA 4Na có thể tồn tại lâu trong môi trường nước, và trong một số điều kiện, nó có thể giải phóng các kim loại nặng đã liên kết.
- Bảo quản: Bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng mặt trời và để xa tầm tay trẻ em.



