Trong bối cảnh công nghệ ngày càng trở thành yếu tố quan trọng trên chiến trường, các quân đội hiện đại đang chuyển sang sử dụng robot và trí tuệ nhân tạo (AI) để giành lợi thế chiến thuật. Cuộc chiến tại Ukraine, dù không phải là cuộc xung đột đầu tiên sử dụng máy bay không người lái (drone), đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi các thiết bị này được triển khai hàng loạt trên không, trên đất liền và trên biển. Điều này đã thúc đẩy Nga đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ robot quân sự, một trong những lĩnh vực được coi là chiến lược trong nỗ lực hiện đại hóa lực lượng quốc phòng.
Ngày 4/10/2024, tại Technopolis ERA, trung tâm nghiên cứu quân sự tiên tiến tại Anapa, Nga đã tổ chức một phiên họp chiến lược quan trọng, tập trung vào tương lai của robot quân sự. Phiên họp này có sự tham gia của các nhân vật chủ chốt trong ngành quốc phòng, dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Nga Denis Manturov. Cuộc họp đã trình bày một loạt các nguyên mẫu robot mới, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban Công nghiệp-Quân sự và Bộ Quốc phòng Nga nhằm thúc đẩy tiến bộ trong phát triển máy bay không người lái trên không và trên biển.
 |
| Nga thúc đẩy việc sử dụng “trí thông minh bầy đàn” do một người điều khiển quản lý được lượng lớn drone cùng hoạt động tại cuộc chiến ở Ukraine. Ảnh: Bộ Quốc phòng Liên bang Nga |
Phiên họp chiến lược lần này đã thu hút sự quan tâm lớn khi giới thiệu các robot mặt đất và hàng hải được phát triển dựa trên những kinh nghiệm từ chiến trường Ukraine. Việc phát triển các robot quân sự tự trị không chỉ là một sáng kiến công nghệ, mà còn được coi là giải pháp để giảm thiểu thương vong cho con người trong các nhiệm vụ nguy hiểm, đồng thời tối đa hóa hiệu quả tác chiến. Các robot chiến đấu hạng nặng, như những mẫu dựa trên xe tăng T-72 được sửa đổi, đã được triển khai để thực hiện các nhiệm vụ phức tạp như rà phá bom mìn, trinh sát và hỗ trợ tấn công.
Robot tự trị trên chiến trường – Tăng cường hiệu quả và an toàn
Sự xuất hiện của các hệ thống robot tự trị đã thay đổi cách thức Nga tiến hành các hoạt động quân sự. Được thiết kế để hoạt động trong các môi trường khắc nghiệt và địa hình phức tạp, các robot này kết hợp giữa tính cơ động, hỏa lực mạnh mẽ và khả năng kết nối mạng, giúp giảm thiểu lỗi trên chiến trường. Những robot này không chỉ hỗ trợ các binh sĩ trong các nhiệm vụ nguy hiểm mà còn giúp họ duy trì sự an toàn trong các tình huống chiến đấu căng thẳng.
Đặc biệt, khái niệm “trí thông minh bầy đàn” đã thu hút sự quan tâm lớn tại Technopolis ERA. Công nghệ này cho phép các drone hoạt động theo nhóm phối hợp, mô phỏng hành vi tập thể trong tự nhiên. Với cách tiếp cận này, mỗi drone có thể tương tác với các drone khác để hoàn thành nhiệm vụ mà không cần sự giám sát trực tiếp từ con người. Điều này mang lại lợi thế chiến lược quan trọng khi cho phép các drone tự động thích ứng với thay đổi trên chiến trường, đồng thời tăng cường khả năng tấn công tập thể vào các mục tiêu quan trọng.
Việc sử dụng “trí thông minh bầy đàn” cũng cho phép một người điều khiển duy nhất có thể quản lý một số lượng lớn drone cùng hoạt động, điều này không chỉ nâng cao hiệu quả mà còn giảm bớt sự can thiệp của con người trong quá trình điều khiển. Trong cuộc chiến tại Ukraine, Nga đã triển khai nhiều drone mặt đất, trong đó nổi bật là UGV Uran-9, một robot chiến đấu trang bị vũ khí hạng nặng như súng phóng lựu tự động và tên lửa chống tăng. Những hệ thống này được thiết kế đặc biệt cho các hoạt động quân sự tại các khu vực đô thị, nơi đòi hỏi tính chính xác và sự linh hoạt cao.
Dù các nguyên mẫu robot quân sự đã cho thấy tiềm năng lớn, nhiều hệ thống vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và cần tinh chỉnh thêm trước khi được triển khai hàng loạt. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự Nga tin rằng cuộc xung đột tại Ukraine đã tạo ra một cơ hội quý giá để thử nghiệm các công nghệ mới trong điều kiện thực tế. Những kết quả thu được từ chiến trường sẽ giúp Nga hoàn thiện và phát triển thêm các giải pháp quân sự tự trị, đồng thời xác định rõ hơn các yêu cầu cần thiết để đưa các nguyên mẫu này vào hoạt động chính thức.
Ngoài các robot chiến đấu, Nga cũng đang phát triển các drone y tế, như “Scorpion” – được thiết kế để sơ tán thương vong và drone trinh sát “Pitbull” – hỗ trợ trong các nhiệm vụ tình báo và quan sát. Những công nghệ này phản ánh phạm vi rộng lớn của các ứng dụng mà Nga kỳ vọng có thể tích hợp vào quân đội trong tương lai.
Tầm nhìn tương lai – Robot quân sự và sự đổi mới trong quốc phòng
Về lâu dài, chính phủ Nga đặt mục tiêu biến các nguyên mẫu robot quân sự thành các giải pháp khả thi, có thể triển khai hàng loạt để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các cuộc xung đột vũ trang hiện đại. Các hệ thống tự trị này không chỉ giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào lực lượng con người mà còn mở ra những khả năng mới trong chiến thuật và chiến lược quân sự. Quá trình này sẽ không chỉ củng cố năng lực của quân đội Nga mà còn thúc đẩy sự đổi mới mạnh mẽ trong ngành công nghiệp quốc phòng.
Technopolis ERA, với vai trò là trung tâm nghiên cứu và phát triển công nghệ quân sự, sẽ tiếp tục là đầu mối chiến lược trong quá trình chuyển đổi công nghệ này. Từ việc phát triển robot chiến đấu đến việc thử nghiệm và triển khai các công nghệ tự trị, Nga đang tiến những bước quan trọng trong việc hiện đại hóa lực lượng vũ trang của mình, nhằm đáp ứng tốt hơn với những thách thức của chiến tranh hiện đại.
Việc tích hợp các hệ thống robot quy mô lớn vào các hoạt động quân sự không chỉ là một bước tiến công nghệ mà còn là yếu tố then chốt giúp Nga duy trì ưu thế chiến lược trong các cuộc xung đột tương lai. Với sự cam kết mạnh mẽ từ chính phủ, các nhà lãnh đạo quốc phòng Nga tin rằng, robot tự trị sẽ là một phần không thể thiếu trong lực lượng quân đội của họ trong những năm tới.
